Historische locatie - John F Kennedy in Berlijn

Kennedy bij Rathaus Schöneberg, Rudolph-Wilde-Platz, 1963

Rathaus Schöneberg, John F. Kennedy-Platz, 30 juni 2019

Tijdens een bezoek aan Berlijn op 26 juni 1963 onderstreepte Kennedy de Amerikaanse steun aan West-Berlijn met de beroemde woorden "Ich bin ein Berliner". De toespraak vond plaats op een balkon van Rathaus Schöneberg. Het plein voor het gebouw is later omgedoopt tot John F. Kennedy Platz.

Kennedy bij Mehringdamm, Berlijn, 1963

Mehringdamm, Berlijn, 3 juli 2019

Kennedy bij Brandenburger Tor, Berlijn, 1963

Brandenburger Tor, Berlijn, 4 juli 2019

Boottocht op de Spree

We hadden op deze snikhete dag een boottocht geboekt die zou vertrekken in de buurt van de Eastside Gallery. Hier is een stuk muur bewaard gebleven bij Berlin Ostbahnhof dat door kunstenaars is beschilderd. Onze boottocht vertrok vanaf de achterkant van dit stuk muur. Die was ook beschilderd, maar erg kunstzinnig zag dat er niet uit.

Boottocht op de Spree

Kort voor het vertrek van de rondvaartboot kwam er een jongeman bij wie we onze tickets konden afrekenen. Een echte aanlegsteiger was er niet en de boot kwam een kwartier te laat. De boot, een catamaran, zat vol met mensen die meer bezig waren met zonnen en drinken dan met het genieten van de omgeving. 



In de verte de Oberbaumbrücke, deze brug heeft twee verdiepingen, een voor voetgangers en auto's en een voor de metro. Tijdens de jaren van de muur stond er een grensovergang op de brug.



Links een restant van een brug die in de oorlog is verwoest. Met bijna 40°C op de thermometer smaakten de Fritz-kola's prima.



Op veel foto's is in de verte de Fernsehturm te zien. Op de volgende foto een oud rioolpomphuis waarin tegenwoordig een cultureel centrum is gevestigd.



Midden in het centrum van Berlijn ligt de Mühlendammschleuse, een sluis waarmee een hoogteverschil van ongeveer 1½ meter wordt overbrugd. De sluis is eind negentiende eeuw aangelegd, toen vooral voor het vervoer van goederen, tegenwoordig vooral voor het vervoer van toeristenboten. 



Bij de sluis zat een aalscholver op een lantarenpaal.



Op de achtergrond is de Berliner Dom al te zien, dat betekent dat we in de buurt komen van de regeringsgebouwen. Op de volgende foto het in aanbouw zijnde Berliner Stadtschloss. Het lijkt een combinatie van oud en nieuw, maar het is allemaal nieuw. Het na de oorlog door de DDR afgebroken paleis wordt hier herbouwd en krijgt als het klaar is een museumfunctie.



Met een strak blauwe lucht ziet het er allemaal erg mooi uit. Boven het gebouw van de Stiftung der Deutchen Wirtschaft (stichting van de Duitse economie) en nogmaals de televisietoren.




Boven de Berliner Dom vanaf het water. De eerste kerk werd hier halverwege de achttiende eeuw gebouwd. Het huidige gebouw kwam in 1905 gereed en werd zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog. Tussen 1975 en 1992 is de kerk weer hersteld.
Op de foto hieronder een aantal beelden op een muur bij de Spree.




In de tijd van de muur was Berlin Friedrichstraße het grensstation voor West-Berlijners die met het openbaar vervoer naar het oosten reisden. In een gebouw naast het station vonden de grenscontroles plaats. Dit gebouw werd het Tränenpalast genoemd. Tegenwoordig is in het Tränenpalast een tentoonstelling ingericht over deze grensovergang.


 Alte Nationalgalerie

De Alte Nationalgalerie, een museum voor negentiende-eeuwse kunst. In het Bode museum wordt vooral beeldhouwkunst getoond.

 Bode museum



Vervolgens stroomt de Spree langs de regeringsgebouwen. Hier staat ook een monument van zeven witte kruisen om iedereen te herdenken die stierf bij een poging om naar West-Berlijn te vluchten. Op de volgende foto de Rijksdag met de koepel van Norman Foster. We hadden ruim van tevoren tickets gereserveerd om de koepel te bezoeken. Kort voor ons bezoek werden de tickets zonder opgaaf van redenen geannuleerd. Nogal onfatsoenlijk, het is toch een kleine moeite om aan te geven waarom je zoiets doet. Voor ons was die koepel één van de belangrijkste redenen om de stad te bezoeken. De 'höflichkeit' waarop de Duitsers zich vaak beroepen was hier ver te zoeken.




Het Paul-Löbe-Haus is een van de gebouwen van het Duitse Parlement. Het is vernoemd naar een politicus die zowel voor als na de oorlog actief was in de Duitse politiek. Hij was voorzitter van de rijksdag van de Weimarrepubliek en na de oorlog was hij verantwoordelijk voor het opbouwen van de SPD.
Het Paul-Löbe-Haus is door twee bruggen verbonden met het Marie-Elisabeth-Lüders-Haus dat aan de andere kant van de Spree staat, de bovenste brug is alleen door hoge ambtenaren te gebruiken.





De naamgever van het Marie-Elisabeth-Lüders-Haus was net als Paul Löbe nazi-tegenstander en voor en na de oorlog actief in de Duitse politiek. Na de oorlog voor de nog steeds bestaande liberale FDP. Ze was een voorvechtster voor vrouwenrechten.



Op de foto boven is de Moltkebrücke te zien, deze negentiende-eeuwse brug verbindt een paar uiterst moderne stadsdelen. Naast Berlin Hauptbahnhof is een kubusachtig gebouw in aanbouw, Cube-Berlin. In dit gebouw worden volgens de nieuwste trends werkplekken gerealiseerd die bedoeld zijn voor samenwerking, kennisuitwisseling en communicatie tussen verschillende organisaties. Volgens mij is er weinig dat sneller verouderd dan een gebouw met deze opzet.



Hieronder drie witte kantoorgebouwen langs de Spree, het is natuurlijk een kwestie van smaak, maar van mij had de architectuur op deze plek wel wat spannender gemogen.

Bundeskanzlerambt

Het Bundeskanzlerambt is de organisatie die het werk van de bondskanselier ondersteunt. De bondskanselier kan er ook wonen, maar Angela Merkel heeft ervoor gekozen om in haar oude Berlijnse appartement te blijven wonen, niet zover hier vandaan. Het gebouw is gebouwd nadat besloten was dat Berlijn de hoofdstad van het verenigde Duitsland zou worden. Het is één van de grootste gebouwen van een regeringsleider ter wereld, het is acht keer zo groot als het Witte Huis. Laat Trump het niet horen want hij zal meteen een aantal verdiepingen op het Witte Huis laten zetten. Het gebouw bevat veel rechthoekige en ronde vormen.



In Berlijn hebben we veel bonte kraaien gezien. De boottocht eindigde op een vreemde plek bij de Berliner Dom. Na afloop van de boottocht zijn we met de metro naar Rathaus Schöneberg gegaan waar John F Kennedy in 1963 zijn beroemde toespraak hield.

Gemäldegalerie

Hoewel de Gemäldegalerie al sinds 1830 bestaat zit het museum pas sinds 1998 in het huidige gebouw. Het museum is onderdeel van Kulturforum Berlin, een verzameling musea en andere culturele instellingen. In de DDR tijd hoorde het oude Museumeiland bij Oost-Berlijn, in deze periode is het kulturforum ontwikkeld als West-Berlijnse tegenhanger. Het was nogal druk in het museum, met name in het gedeelte waar de Mantegna-Bellini tentoonstelling was. Het was de laatste dag van deze tentoonstelling. Door de airco was het binnen bovendien redelijk aangenaam vertoeven.

Mantegna en Bellini

We waren in de Gemäldegalerie op de laatste dag van een tentoonstelling met werk van de Italiaanse Renaissance schilders Andrea Mantegna en Giovanni Bellini. Ze waren vrienden, familie en rivalen van elkaar. Ze inspireerden elkaar en kopieerden elkaars werk. Deze tentoonstelling is door de Gemäldegalerie in samenwerking met de National Gallery in London samengesteld. Op de foto hierboven is te zien hoe druk het hier was.
Waar fotograferen vroeger in musea zelden was toegestaan, mag je nu meestal zonder flits fotograferen. Hier gingen ze een stapje verder door een verzoek op te hangen om te fotograferen en de foto's online te delen.





Links Presentation at the Temple van Mantegna, rechts hetzelfde tafereel door Bellini. Het linkse schilderij is waarschijnlijk iets ouder. Bellini was duidelijk geïnspireerd door Mantegna, of is dit gewoon een gevalletje plagiaat? Mantegna schilderde het schilderij kort na zijn huwelijk met een zus van Bellini, die rechts op de achtergrond is te zien.

 De vasendragers
 De vlaggendragers

Hierboven twee schilderijen uit The Triumphs of Caesar serie van negen schilderijen met als thema de viering van de overwinning van Caesar in de Gallische oorlogen. De schilderijen zijn in handen van het Hampton Court Palace in de buurt van Londen en nu hingen er dus een paar in Berlijn.

The Introduction of the Cult of Cybele at Rome

Boven The Introduction of the Cult of Cybele at Rome door Mantegna. Hij had een opdracht van een Venetiaanse edelman gekregen om een aantal langwerpige schilderijen met als thema de Punische oorlogen tussen Rome en Carthago dat in het huidige Tunesië ligt. Omdat Mantegna stierf toen hij nog maar één schilderij af had heeft Bellini het werk voltooid. Hieronder The Continence of Scipio. Beide schilderijen hingen op de tentoonstelling naast elkaar.

The Continence of Scipio




Een schilderij dat vooral voor Nederlandstalige bezoekers interessant is, is Nederlandse spreekwoorden van Pieter Breughel de Oude. Op het schilderij staan meer dan 100 spreekwoorden en gezegden die destijds gangbaar waren en waarvan een groot deel nog steeds wordt gebruikt. Zo mak als een lammetje of Als het kalf verdronken is dempt men de put zijn nog steeds gangbaar. Andere spreekwoorden zijn in de vergetelheid geraakt zoals De haring braadt hier niet (het gaat niet zoals het zou moeten) en De zeug loopt met de tap weg (Nalatigheid is hier troef). In de buurt van het schilderij staat een bak met bladen waarop de spreekwoorden en de bijbehorende plek op het schilderij zijn vermeld.
Ook op het volgende schilderij wordt een spreekwoord uitgebeeld. So de Ouden songen, so pypen de jongen is de titel van dit schilderij van Jan Steen. 



Hieronder twee schilderijen van Rembrandt van Rijn. Eerst Simson bedreigt zijn schoonvader, hier wordt een fragment van het bijbelboek Rechters uitgebeeld. Hieronder De gelijkenis van de oude dwaas, de moraal van dit schilderij is dat je je levensgeluk niet moet laten afhangen van aardse bezittingen want die raak je allemaal kwijt bij de dood.

Simson bedreigt zijn schoonvader De gelijkenis van de oude dwaas

Hieronder Malle Babbe van Frans Hals. Inderdaad, de prostituee stond ook aan de basis van het bekende liedje van Lennaert Nijgh dat eerst door Adèle Bloemendaal en later door Rob de Nijs op de plaat is gezet. Vooral de laatste versie is bekend geworden. Nijgh baseerde zijn tekst op Het Zigeunermeisje van Frans Hals maar hij dacht dat het Malle Babbe was. 



Gezicht op Nijmegen van Jan van Goyen. Het blijft toch leuk om je thuisstad zo prominent in een belangrijk museum tegen te komen. Van Goyen heeft meerdere schilderijen met de Valkhofburcht als thema gemaakt.




Dit is een stier, maar niet dé stier van Paulus Potter. Op de achtergrond staan ook nog een paar koeien.

Giambattista Tiepolo (1696-1770)

Rinaldo en Armida in de magische tuin van Armida

Rinaldo's afscheid van Armida

Een paar dagen na het bezoek aan de Kunsthalle in Hamburg stonden we hier alweer voor een paar schilderijen van Tiepolo. Hier enkele schilderijen die het episch gedicht Jerusalem verlost van de dichter Torquato Tasso als thema hebben. Armida is een tovenares uit Damascus en Rinaldo is een christelijke ridder die uiteindelijk aan de macht van Armida weet te ontsnappen.

 De marteling van de heilige Maria
 Christus draagt het kruis
 De heilige Rochus

Rochus is een pestheilige. Bijvoorbeeld in het Belgische Aarschot steekt men op 15 augustus allemaal kaarsjes aan omdat ze dan beschermd denken te zijn tegen de pest. Oude traditie, maar natuurlijk volledig achterhaald.